Open access

(OA) – to bezpłatny, otwarty dla wszystkich i nieograniczony dostęp do utworów naukowych udostępnianych w postaci cyfrowej za pośrednictwem Internetu. Jego głównym celem jest przyspieszenie a tym samym usprawnienie obiegu informacji w nauce oraz zwiększenie dostępności publikacji naukowych bez ponoszenia kosztów przez użytkowników. Wszystkich autorów zainteresowanych publikowaniem w modelu Open Access zachęcamy do korzystania z programów publikowania otwartego.
Należy pamiętać o podaniu do opublikowania, przy zgłaszaniu pracy swojego numeru ORCID oraz prawidłowej afiliacji.

Zgodnie z Budapeszteńską Inicjatywą Otwartego Dostępu, która jest jedną z kluczowych deklaracji mówiących o otwartości, wprowadzony został podział modelu Otwartego Dostępu na tak zwane dwie drogi:
– Zielona droga otwartego dostępu – polega na samodzielnym udostępnianiu tekstów naukowych, (również tych nierecenzowanych) przez autorów pod warunkiem, że polityka wydawnicza danego czasopisma na to zezwala. Autor może samodzielnie udostępnić preprint lub/i postprint artykułu opublikowanego w czasopiśmie naukowym na swojej stronie internetowej, repozytorium lub w innej bazie pełnotekstowej z polityką otwartego dostępu,
– Złota droga otwartego dostępu – natychmiastowy, bezpłatny dostęp online do treści artykułów publikowanych przez wydawców w wydawanych przez nich czasopismach naukowych.

Licencje Creative Commons

Preprint – wersja artykułu przed recenzją naukową (peer-review). Postprint – wersja artykułu po recenzji naukowej. Swoją treścią odpowiadają one wersji opublikowanej w czasopiśmie. Mogą się od nich różnić jednak formą, ponieważ wydawcy zastrzegają sobie prawa do składu i formatowania tekstu.

Politykę otwartości swojego wydawcy możesz sprawdzić w serwisie Sherpa RoMEO. Serwis pomaga zapoznać się z polityką wydawców w sprawie zakresu praw autora do zamieszczania materiałów źródłowych prac w repozytoriach.

Baza Sherpa RoMEO przydziela wydawcom jeden z czterech kolorów oznaczających rodzaj nakładanych na autora ograniczeń prawnych:
– wydawcy ZIELONI zezwalają na archiwizację preprintów i postprintów,
– wydawcy NIEBIESCY zezwalają na archiwizację postprintów,
– wydawcy ŻÓŁCI zezwalają na archiwizację preprintów,
– wydawcy BIALI nie zezwalają na archiwizację żadnych materiałów.

Open Access – czasopisma

Open Access – wyszukiwarki

Open Access – wybrane repozytoria

Open Access – wybrane inicjatywy krajowe

Repozytorium CeON – gromadzi i udostępnia pełne teksty różnego typu publikacji o charakterze naukowym, takich jak artykuły, książki czy rozdziały w monografiach wieloautorskich.

Repozytorium RepOD – gromadzi i udostępnia zbiory danych badawczych ze wszystkich dziedzin. Każdy zbiór danych zamieszczony w repozytorium otrzymuje własny numer DOI.

Biblioteka Nauki – udostępnia w sposób otwarty metadane oraz pełne teksty artykułów publikowanych w polskich czasopismach naukowych.

Agregator CeOn – oferuje wspólny punkt dostępu do zasobów polskich otwartych repozytoriów. Zapewnia ich większą widoczność, szerszą dostępność i łatwiejsze wyszukiwanie.

Kierunki rozwoju otwartego dostępu do publikacji i wyników badań naukowych w Polsce
(23.10.2015).

List Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Jarosława Gowina, w sprawie otwartego dostępu do publikacji naukowych
(10.02.2017).

cOAlition S – europejskiego porozumienia instytucji finansujących badania naukowe, w tym Narodowego Centrum Nauki, w sprawie udostępnienia w sposób otwarty wszystkich publikacji z badań finansowanych przez koalicjantów
(4.09.2018).