Badanie finansowane przez Agencję Badań Medycznych, Polska, numer Projektu 2020/ABM/01/00054
Research on “Multicenter, randomized, double-blind, placebo controlled, phase III study to assess the efficacy and safety of Rapamycin in drug Resistant Epilepsy associated with TSC”, Project number 2020/ABM/01/00054 financed by the Medical Research Agency, Poland
Wieloośrodkowe, randomizowane, podwójnie zaślepione i kontrolowane placebo badanie kliniczne III fazy, oceniające bezpieczeństwo i skuteczność rapamycyny w terapii dodanej u pacjentów z lekooporną padaczką związaną ze stwardnieniem guzowatym (RaRE-TS), finansowanego w ramach grantu ABM nr 2020/ABM/01/00054, koordynowanego przez Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka”.
- Czemu służy to badanie?
Badanie RaRE-TS służy porównaniu bezpieczeństwa i skuteczności rapamycyny i placebo u pacjentów z lekooporną padaczką związaną ze stwardnieniem guzowatym (SG).
Rapamycyna jest w Polsce refundowana w SG, mimo że nie zakończono żadnych badań klinicznych potwierdzających jej skuteczności i bezpieczeństwo w tej chorobie. Jest jednak bardzo podobna do leku przebadanego – ewerolimus. Ten jednak w Polsce refundowany w padaczce nie jest; można go otrzymać tylko w przypadku guzów SEGA.
Chcielibyśmy się przekonać, czy rapamycyna działa podobnie jak ewerolimus.
- Skąd wiadomo, że rapamycyna może być skuteczna?
Po pierwsze, wiadomo od dawna, ze rapamycyna kontroluje białko mTOR, które jest zbyt aktywne w SG. Po drugie, w wielu badaniach przedklinicznych (na komórkach lub w modelach zwierzęcych) dowiedziono jej skuteczności w leczeniu guzów związanych z SG, ale także w napadach padaczkowych. Po trzecie, są w literaturze medycznej opisy pacjentów, u których stosowano rapamycynę z powodzeniem. Poza tym, rapamycyna działa podobnie do ewerolimus, a o nim wiadomo, że zmniejsza rozmiary guzów u pacjentów z SG oraz częstość napadów padaczki u pacjentów z SG i lekooporną padaczką. Nie ma jednak wystarczających rzetelnie zebranych dowodów, które mogłyby posłużyć do oficjalnego zarejestrowania tego leku w SG. Nasze badanie ma na celu zebranie takich dowodów.
- Jak wygląda badanie?
Badanie składa się z kilku faz. Najpierw przez 4 tygodnie chcemy policzyć dokładnie, ile napadów ma chory. W tym celu prosimy o prowadzenie dzienniczka napadów. Czas ten możemy skrócić, jeśli pacjent ma prowadzony regularnie dzienniczek napadów. Następnie losujemy przydział pacjenta do grupy otrzymującej rapamycynę lub placebo (cos, co wygląda i smakuje podobnie, ale nie zawiera rapamycyny). Powoli zwiększamy dawki leku aż do osiągniecia pożądanego stężenia leku – ta faza trwa do miesiąca. Potem przez trzy miesiące oceniamy skuteczność leczenia na podstawie dzienniczka napadów. Chcemy także ocenić wpływ rapamycyny na guzy mózgu, nerek, zmiany skórne i zaburzenia neuropsychiatryczne, dlatego na początku badania oraz na koniec tej fazy zaślepionej chcemy wykonać także badania rezonansu oraz badania psychologiczne. U części pacjentów wykonamy także badanie EEG trwające cały dzień, aby policzyć napady widoczne i te, które występują w zapisie EEG, ale nie ujawniają się klinicznie (tak zwane napady elektroencefalograficzne). W czasie trwania fazy zaślepionej nie powinno się zmieniać dawek stosowanych uprzednio leków przeciwpadaczkowych, za wyjątkiem dostosowania dawek do masy ciała pacjenta. Po zakończeniu fazy zaślepionej następuje odślepienie – czyli dowiadujemy się, czy pacjent otrzymywał rapamycynę, czy placebo. W kolejnych miesiącach proponujemy już wszystkim leczenie rapamycyną. W tej drugiej fazie lek jest dostępny i refundowany na normalnych zasadach, możemy także stosować inne terapie, jeśli będzie trzeba. W sumie całe badanie trwa rok. Jeśli okaże się, ze rapamycyna dla konkretnego pacjenta była korzystna, będziemy kontynuować leczenie już w ramach NFZ.
- Kto może w nim wziąć udział?
Do badania kwalifikujemy dzieci od 3 miesiąca życia oraz pacjentów dorosłych do 55 roku życia. Warunkiem jest lekooporna padaczka, to znaczy taka, w której pomimo zastosowania co najmniej dwóch leków przeciwpadaczkowych nadal występują napady padaczki. Napadów powinno być co najmniej 8 na miesiąc i mogą wyglądać różnie: mogą być to drgawki, zaburzenia świadomości i inne.
W badaniu nie mogą wziąć udziału pacjenci stosujący obecnie rapamycynę lub ewerolimus. Pacjenci, którzy otrzymywali te leki wcześniej, ale już ich nie kontynuują, mogą być włączeni do badania.
- Czy udział w badaniu można łączyć z innymi lekami?
Tak. Udział w badaniu nie wyklucza stosowania innych leków, tym przeciwpadaczkowych, takich jak kanabidiol. Należy jednie pamiętać, że w fazie zaślepionej nie powinniśmy zmieniać dawek leków. Jeśli jest taka potrzeba, oczywiście w każdej chwili można fazę zaślepioną przerwać.
- Jakie są zagrożenia?
Udział w badaniu jest tak przemyślany, aby zminimalizować możliwe ryzyko. Trzeba jednak pamiętać, że udział w każdym badaniu z jakimś ryzykiem się wiąże. Po pierwsze, może być tak, ze rapamycyna nie okaże się skuteczna. Po drugie, w fazie zaślepionej można wylosować placebo, które oczywiście nie jest szkodliwe, ale nie niesie też żadnych dodatkowych korzyści. Po trzecie, badanie wiąże się z różnymi dodatkowymi procedurami, na przykład rezonansem, który może być wykonywany w znieczuleniu ogólnym, a także pobraniami krwi. Procedury te nie odbiegają jednak o takich, którym w ramach zwykłej opieki medycznej poddawany jest pacjent z SG i lekooporną padaczką. Badanie zostało zaakceptowane przez Komisję Bioetyczną, która oceniała korzyści i zagrożenia z nim związane.
- Kto finansuje badania? Jakie są koszty?
Badanie jest finansowane przez Agencję Badań Medycznych. Jest to rządowa agencja, której celem jest między innymi finansowanie badań w chorobach rzadkich, czyli tych, w których istnieje najwięcej niezaspokojonych potrzeb dotyczących skutecznego leczenia.
Udział w badaniu jest bezpłatny, ale nie wiąże się także z żadnym wynagrodzeniem dla uczestników. Możliwe jest jednak zwracanie kosztów podróży na wizyty związane z badaniem.
- Jak się zgłosić?
Osoby chętne do udziału w badaniu lub chcące dowiedzieć się więcej prosimy o kontakt mailowy lub telefoniczny z Kliniką Neurologii i Epileptologii Instytutu „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” w Warszawie.
Nr telefonu: 22 815 74 04.
Mail: oddzial.neurologia@ipczd.pl lub p.hedesz@ipczd.pl lub m.szkop@ipczd.pl.
Bezpiecznie będzie wysłać wiadomość na wszystkie podane adresy.
Informacja na temat Badania RaRE-TS (pdf)
